Beroepsgeheim van de psycholoog: zo zit het

Als je in behandeling gaat bij een psycholoog, vertel je hem of haar vaak veel vertrouwelijke en gevoelige informatie. Dat is belangrijk, want deze informatie helpt om tot de kern van het probleem te komen. Daarom is het van belang dat je je verhaal in vertrouwen kunt vertellen en niet bang hoeft te zijn dat het buiten de muren van de behandelkamer verspreid wordt.   

Om ervoor te zorgen dat je vrijuit je verhaal kunt doen, heeft elke psycholoog beroepsgeheim. Psychologen zijn verplicht om alle gegevens en informatie die zij van een patiënt weten, geheim te houden. Dat geldt voor elke psycholoog en specialist: voor zowel de basispsycholoog, als de GZ-psycholoog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en psychiater. Geheimhoudingsplicht is vastgelegd in verschillende wetten en beroepscodes. 

Wetten en beroepscodes

Geheimhoudingsplicht is vastgelegd in verschillende wetten en beroepscodes:  

• Artikel 88 van de wet-BIG (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg)  
• Artikel 457 van de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) 
• Artikel 71 van de beroepscode van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) 

Soms nemen familieleden of bekenden van de patiënt contact op met de psycholoog om informatie te krijgen over de behandeling van hun naaste. Vaak is dit met goede bedoelingen, maar een psycholoog mag nooit zomaar informatie geven of laten weten dat de patiënt in behandeling is. In alle gevallen wordt eerst met de patiënt overlegd of er informatie gedeeld mag worden. Wanneer de patiënt toestemming geeft om informatie te delen, wordt dit bij voorkeur gedaan in aanwezigheid van de patiënt.  

De grenzen van beroepsgeheim

Hoewel de psycholoog geheimhoudingsplicht heeft, zijn er grenzen en uitzonderingen waarin deze plicht verbroken mag worden. Dit is het geval in noodsituaties, bijvoorbeeld wanneer de patiënt, de behandelaar of andere mensen in gevaar zijn. Als het doorbreken van de geheimhoudingsplicht de enige manier is om dit gevaar te voorkomen, dan mag dat. Ook mogen psychologen informatie over de patiënt delen met naaste collega’s die betrokken zijn bij de behandeling. Zo wordt er regelmatig overlegd over het verloop van de behandeling in een multidisciplinair overleg, waarbij behandelaren met verschillende expertises bij elkaar komen. Dat is goed, want overleg tussen verschillende behandelaren is belangrijk om de kwaliteit van de behandeling te verhogen. Deze naaste collega’s hebben ook allemaal beroepsgeheim en zullen dus vertrouwelijk omgaan met de informatie.  

Informatie over de patiënt mag ook gedeeld worden als dit wettelijk verplicht is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan gegevens over de behandeling die de zorgverzekeraar nodig heeft om de zorg te kunnen vergoeden. Er wordt hierbij alleen noodzakelijke informatie gedeeld. Wanneer je dit liever niet hebt, is het mogelijk om een privacyverklaring te ondertekenen.  

Twijfel? Praat erover

Maak je je zorgen of jouw verhaal wel veilig is bij je behandelaar? Praat erover. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat het succes van een behandeling voor een groot deel afhangt van de therapeutische relatie. Als je er geen vertrouwen in hebt dat de informatie die je deelt vertrouwelijk wordt behandeld, kan dit een slechte invloed hebben op de therapeutische relatie en daarmee een slechte invloed hebben op het succes van de behandeling. Daarnaast is het lastig om tot de kern van het probleem te komen, als je niet vrijuit durft te praten en je belangrijke informatie voor de behandelaar achterhoudt. 

Zorgen om privacy

De afgelopen jaren is er veel onrust ontstaan rondom de bescherming van de privacy van patiënten in de geestelijke gezondheidszorg. Per 1 juli 2022 verzamelt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) namelijk gegevens van patiënten, zonder dat zij hier expliciete toestemming voor hebben gegeven. De NZa gebruikt deze gegevens om in kaart te kunnen brengen welke zorg er in de toekomst nodig is.  

Volgens de NZa zijn deze gegevens geanonimiseerd en versleuteld, waardoor ze niet meer herleidbaar zijn tot de individuele patiënt. Behandelaren en zorgaanbieders maken zich echter zorgen over of de privacy van de patiënt wel voldoende wordt beschermd en of de therapeutische vertrouwensband niet onder druk kom te staan, omdat gevoelige informatie gedeeld moet worden.  

Het is goed om te weten dat je als patiënt altijd bezwaar in kunt dienen tegen het delen van gegevens. Wil je hier gebruik van maken? Vraag een privacyverklaring aan bij het secretariaat en lever deze ingevuld weer in. Zo zorg je ervoor dat privacygevoelige gegevens niet gedeeld worden met de toezichthouder.  

Wat is de Nederlandse Zorgautoriteit? (NZa) 

De NZa is een zelfstandig bestuursorgaan dat sinds 2006 bestaat. De organisatie houdt toezicht op de zorgmarkt in Nederland, bijvoorbeeld door regels te maken voor zorgaanbieders en zorgverzekeraars. De NZa controleert vervolgens ook of deze regels en wetten daadwerkelijk worden nageleefd. De NZA stelt ook de tarieven voor de GGZ vast. 

Privacy bij Faas Psychologie

Bij Faas Psychologie vinden we privacy en bescherming van persoonsgegevens heel belangrijk. Daarom doen we er alles aan om zorgvuldig om te gaan met vertrouwelijk informatie. Meer hierover lees je in de privacyverklaring van Faas Psychologie.