Emoties. We hebben ze allemaal en we hebben het ermee te doen. Oók als de emoties niet zo prettig zijn. Grofweg kan je zeggen dat er vijf basisemoties zijn: blij, boos, bang, beschaamd en bedroefd. Eigenlijk zijn alle emoties wel terug te leiden naar deze basis. Als een emotie minder fijn is, denk aan verdriet of boosheid, kunnen we de neiging hebben om ze te negeren, te verstoppen of weg te drukken. Maar wat gebeurt er eigenlijk als je dat doet? We vroegen het aan onze psycholoog in opleiding tot GZ-psycholoog Laura Veen.
Boodschappers
Allereerst is het goed om te weten waarom we al die emoties eigenlijk voelen. Je kunt emoties zien als belangrijke boodschappers. Onze emoties vertellen ons waar we behoefte aan hebben en hoe het met ons gaat. Denk aan de behoefte aan veiligheid, troost of aandacht. Laura legt uit: “Eigenlijk is het een soort communicatiemiddel om naar anderen te communiceren, maar ook naar jezelf. Als je een emotie voelt, zoals verdriet of boosheid, geeft je lichaam aan: er is iets mis, je moet hier iets mee doen. En negeren of onderdrukken, is dan eigenlijk nooit helpend.”
.
“Als je een emotie voelt, zoals verdriet of boosheid, geeft je lichaam aan: er is iets mis, je moet hier iets mee doen. Negeren of onderdrukken is dan eigenlijk nooit helpend.”
Lichamelijke klachten
Maar wat gebeurt er als je dat wel doet? Laura: “We weten dat stress en spanning zich in je lichaam opbouwen als je emoties te lang of te vaak binnenhoudt. Dit kan zich uiten in lichamelijke klachten. Want als je niks met die emoties doet, geeft je lichaam een signaal af: je hebt te veel spanning. Dit kan zorgen voor bijvoorbeeld buikpijnklachten, darmproblemen of hoofdpijn. Je lichaam voelt dan heel goed aan dat er iets aan de hand is, maar dat de spanning er niet uit kan.”
Mentale klachten
Niet alleen fysiek, maar ook mentaal kunnen klachten ontstaan als je emoties onderdrukt. Laura: “Vaak worden de emoties alleen maar sterker, of ze bouwen zich op. De problemen waar je tegenaan loopt worden dan ook nog groter. En als je niks deelt, kan je je ook heel eenzaam gaan voelen. Je zult dan namelijk niet snel erkenning of herkenning vinden bij anderen. Het kan dus zorgen voor een groot psychisch leed.”
Herkennen & erkennen
Eigenlijk willen emoties dus vooral gezien en erkend worden. Laura: “Hierin kan het helpen om je emoties te uiten naar anderen. Hierdoor kan je steun krijgen die je nodig hebt, maar het zorgt er ook voor dat je je emoties meer erkent en toelaat. Emoties delen is een goede manier om van de spanning af te komen, maar zeker niet de enige manier om met complexe emoties om te gaan. Je kunt bijvoorbeeld ook afleiding zoeken, nadenken over wat je voelt en hoe je in een bepaalde situatie staat of de situatie accepteren zoals het is. Het is goed om elke keer opnieuw te kijken welke manier voor jou het meest passend en helpend is. Want elke situatie en elk probleem vraagt weer om een andere oplossing.”
Klaar om te oefenen? Zo laat je emoties toe
Je emoties toelaten is soms best lastig, zeker als je het niet gewend bent. Gelukkig kun je dit goed trainen, door hier veel mee te oefenen. We nemen je mee in vijf stappen om stil te staan bij je emoties.
1. Zoek een rustige en comfortabele plek en ga ontspannen zitten of liggen.
2. Ontspan je lichaam van top tot teen. Laat je lichaam helemaal zwaar worden en geef elk lichaamsdeel waar je spanning voelt even aandacht, tot alle spanning is opgelost.
3. Denk aan een situatie waarin je je bijvoorbeeld boos, bang, verdrietig, angstig, schuldig, jaloers of beschaamd voelde. Ga terug naar deze situatie en leef je helemaal in. Wat gebeurt er in je lichaam? Wat voel je en waar voel je dit? Verplaatst het gevoel, of blijft het op één plek? Hoe zou je het omschrijven? Voel hoe de emotie toeneemt en laat het maar gebeuren. Vind je dit spannend of onwennig? Bedenk je dan dat deze emotie alleen schadelijk kan zijn als je hem onderdrukt.
4. Volg de energie van de emotie door je lichaam. Het kan zijn dat het toeneemt tot een piek, waarna het langzaam weer wegebt. Soms verlaat de emotie je lichaam door bijvoorbeeld te huilen, bibberen, gapen, zweten of door kippenvel te krijgen. Dit zijn allemaal manieren van het lichaam om stress te ontladen. Laat het maar gewoon gebeuren. Blijf de energie volgen tot het is opgelost.
5. Denk nu aan een situatie waarin je je blij, trots, opgelucht of gelukkig voelde. Leef je maar weer helemaal in. Wat gebeurt er nu in je lichaam? Voel hoe de emotie toeneemt. Waar in je lichaam voel je dit? Verplaatst het zich, of blijft het op één plek? Hoe zou je het omschrijven? Volg de energie tot het zijn piek heeft bereikt en voel hoe het daarna weer afneemt. Laat het maar gebeuren.
6. Span je spieren nu een voor een aan, begin bij je tenen en eindig bij de spieren in je gezicht. Doe dan je ogen open en rek je nog even goed uit. Wanneer je er klaar voor bent, kan je gaan zitten of opstaan.
