We kunnen er niet omheen: werkstress is een groot en groeiend probleem. Steeds meer werknemers ervaren een (te) hoge werkdruk, wat kan leiden tot werkstress, burnout–klachten en uitval van werk. Er zijn verschillende stappen die gezet kunnen worden om werkdruk te verminderen. Soms vanuit de werkgever, maar wat kun je doen als werknemer, als je last hebt van werkstress?
Maar eerst… Waardoor ontstaat werkstress?
Het is belangrijk dat er een gezonde balans is tussen je belastbaarheid en de werkbelasting. Als dit niet het geval is, ontstaat er werkstress. Disbalans kan ontstaan door verschillende oorzaken, denk bijvoorbeeld aan:
Werktaken. Te veel taken en/of te weinig tijd om de taken uit te voeren, je taken passen niet goed bij jouw interessegebied of ervaring, je draagt een te grote verantwoordelijkheid, je hebt te weinig inspraak in je taken of de manier waarop je deze uitvoert (weinig autonomie) of er bestaat onduidelijkheid over wat er van jou wordt verwacht.
Werkomgeving. Je ontvangt te weinig steun of waardering van collega’s en/of leidinggevenden, je bent in conflict met een collega of leidinggevende, er is sprake van pestgedrag, intimidatie of discriminatie op de werkvloer.
Persoonlijke factoren. Je vindt het lastig om je grenzen te bepalen en/of aan te geven, je bent erg perfectionistisch of er bestaan problemen in je privésituatie die tot stress leiden (denk aan ziekte en/of overlijden in je omgeving, verhuizing, huisvestingsproblemen, relatieproblemen, etc).
Gevolgen van werkstress
Als je last hebt van werkstress, kan het ervoor zorgen dat je helemaal geen plezier meer haalt uit je werk. Maar langdurige stress kan ook leiden tot fysieke en/of mentale problemen. Denk aan hoofdpijn, oververmoeidheid, piekeren, slaapproblemen, fysieke klachten of somberheidsklachten. Al deze klachten kunnen uiteindelijk ook leiden tot uitval van werk.
Pauze? Het is aantrekkelijk om je telefoon erbij te pakken en door de wondere wereld van social media te scrollen, maar zo komt je brein alsnog niet tot rust… Ga bijvoorbeeld liever een rondje wandelen.
Wat te doen bij werkstress?
Om de werkstress te verminderen moet de balans tussen belastbaarheid en werkbelasting weer hersteld worden. Afhankelijk van de oorzaken kun je stappen ondernemen om je werktaken, werkomgeving of persoonlijke factoren te veranderen. We denken met je mee.
Tip 1: Maak het bespreekbaar
Ga in gesprek met jouw leidinggevende over de zaken waar jij tegen aanloopt. Pas als je dit bespreekbaar maakt, kun je de hulp krijgen die je nodig hebt. Een gesprek met een leidinggevende kan spannend zijn. Het kan daarom helpen om het gesprek goed voor te bereiden door op papier te zetten wat je wilt bespreken. Denk na over wat jij nodig hebt om weer goed te kunnen functioneren op je werkplek. Maak na afloop van het gesprek concrete afspraken om stappen te zetten en om regelmatig te evalueren hoe het gaat.
Tip 2. Plannen en prioriteren
Probeer prioriteiten te stellen en taken goed te plannen. Op zowel de korte termijn (wat moet ik vandaag doen, wat kan ik nog even laten liggen?) als op de lange termijn (wat zijn mijn doelen? Wat wil ik bereiken en wanneer? Hoe ga ik dit aanpakken?). Wees daarbij realistisch in wat je kunt bereiken in de tijd die je hebt.
Tip 3: Neem regelmatig pauzes
Zorg voor regelmatige pauzes tijdens je werkdag. Het is dan verleidelijk om je telefoon erbij te pakken en door de wondere wereld van social media te scrollen, maar door de continue prikkels van schermen (tv, telefoon, laptop), komt je brein eigenlijk alsnog niet tot rust. Zorg tijdens je pauze liever voor wat beweging, door een rondje te wandelen.
Tip 4: Werk niet in de avond en het weekend
Einde werkdag? Sluit je laptop en werktelefoon in de avonduren en weekenden. Wanneer je last hebt van werkstress, is het belangrijk om werk en privé gescheiden te houden en om buiten werk om je taken even los te laten. Blijven de taken ook na werktijd in je hoofd ronddwalen? Schrijf aan het einde van je werkdag een lijstje met de dingen die je de volgende dag weer op kunt pakken.
Tip 5: Zorg voor voldoende ontspanning
Onderneem activiteiten waar je energie van krijgt naast werk. Als je een drukke baan hebt die veel van je vraagt, is het verleidelijk om na werktijd op de bank te ploffen en daar niet meer af te komen. Dat begrijpen we helemaal. Toch is het belangrijk om af en toe ook hobby’s en sporten uit te blijven voeren en mensen te blijven zien. Daar haal je veel meer voldoening uit, waar je weer mee vooruit kunt.
Wist je dat?
Het verminderen van werkdruk is in de arbowet vastgelegd, onder ‘Psychosociale arbeidsbelasting’. Volgens deze wet moeten werkgevers werkdruk zoveel mogelijk beperken door actief maatregelen te treffen. Ook zijn ze verplicht om de risico’s op dit gebied in kaart te brengen en de werknemers hiervan op de hoogte te stellen.
Tip 6: Leg de lat een beetje lager
Ben je extreem perfectionistisch en niet snel tevreden met dat wat je hebt bereikt? Probeer de lat wat lager te leggen. Met een hoge lat loop je het risico dat je vaak teleurgesteld bent in dat wat je niet hebt kunnen bereiken. Zonde, want vaak zijn er zoveel dingen die je wél hebt kunnen bereiken. Het kan je helpen om hier meer de focus op te leggen.
Tip 7: Zorg goed voor jezelf
Eigenlijk altijd, maar helemaal in tijden van stress is het belangrijk: zorg voor voldoende slaap, voldoende ontspanning en beweging en eet gezond.
Tip 8: Leer je grenzen kennen en bewaken
Wees je meer bewust van jouw eigen grenzen en leer deze aan te geven. Het is helemaal oké om soms ‘nee’ te zeggen tegen een taak of misschien een taak te ruilen als je al zo veel dingen te doen hebt. Dat is soms lastig, helemaal als je het niet gewend bent. Maar het zal steeds een beetje makkelijker gaan, want: oefening baart kunst.
Tip 9: Vraag om hulp
Kom je er zelf niet uit? Wees niet bang om hulp te vragen. Bij collega’s, leidinggevenden, vertrouwenspersonen of eventueel bij de huisarts of praktijkondersteuner GGZ. Soms ligt het verminderen van de werkstress niet binnen jouw macht. Daarom is het goed om anderen erbij te betrekken en te kijken welke mogelijkheden er nog meer zijn.
Werkdruk, werkstress en verzuim in cijfers
Volgens onderzoeksbureau TNO hadden bijna 1,3 miljoen Nederlandse werknemers in 2021 last van burnout-gerelateerde klachten. In totaal verzuimden we in dat jaar met zijn allen 11 miljoen werkdagen vanwege werkstress. Werkstress blijkt dus een flinke kostenpost: maar liefst 43% van alle verzuimkosten zijn hieraan gerelateerd.
