10 tips die kunnen helpen bij rouwverwerking

Als we het hebben over rouw, denken we al snel aan het overlijden van een geliefde. Maar eigenlijk zijn er nog veel meer vormen van verlies, denk aan een kinderwens die niet vervuld kan worden, ontslag door je werkgever of het verbreken van een relatie. Om welke vorm van rouw het ook gaat, verlies moet verwerkt worden. Al is dat soms makkelijker gezegd dan gedaan…

Bij rouw kunnen er allerlei emoties naar boven komen. Denk aan emoties zoals verdriet, boosheid en schuld. Maar er kunnen ook gevoelens van opluchting of misschien ook tevredenheid zijn. Soms kan rouw ook zorgen voor fysieke klachten, zoals slapeloosheid, hartkloppingen, concentratieproblemen, spierpijn, hoofdpijn of een gebrek aan eetlust.

Lees ook: Wat gebeurt er als je emoties onderdrukt? 

Hoelang duurt het rouwproces? 

Het verschilt per persoon hoelang rouwen duurt. Dat kan uiteenlopen van weken, tot maanden en jaren. Het verschilt ook per persoon hoe rouw eruitziet. Waar de één bijvoorbeeld vooral verdrietig is, ervaart de ander misschien meer boosheid en/of fysieke klachten. Over het algemeen verminderen de klachten die je kunt ervaren bij rouw met de tijd, maar soms houden de rouwreacties aan. We noemen het dan een persisterende complexe rouwstoornis. Deze stoornis is in de DSM-5 opgenomen en is dus een officiële diagnose.

Rouwen: hoe doe je dat? 

1. Laat je emoties toe. We weten dat het wegstoppen van de emoties die bij rouw komen kijken, niet helpend is (link naar artikel emoties). Het is goed om de emoties juist toe te laten. Maar… Hoe doe je dat? Bijvoorbeeld door te praten, huilen, schrijven of een ritueel te ontwikkelen.

2. Praat. Praten is vaak helpend bij het verwerken van emoties en rouw, ook als je er eigenlijk geen zin in hebt. Kies iemand met wie je het fijn vindt om te praten en vertelt over wat je voelt, wat je denkt en hoe je alles ervaart. Het doel van het praten is niet altijd het vinden van een oplossing (want die is er vaak niet), maar alleen al je verhaal doen kan erg opluchten.

3. Huil. Pak de tissues er maar bij, want ook huilen kan heel helpend zijn. Laat de tranen maar lopen als ze komen, tot de laatste traan op is. Pak een momentje voor jezelf, of huil even goed uit bij iemand die je vertrouwt.

4. Schrijf dagboeken, brieven of gedichten. Vind je het lastig om je verhaal te doen bij anderen? Schrijven kan ook een goede manier zijn om je gedachten en gevoelens ruimte te geven. Je kunt schrijven over je rouwproces, over wat je denkt en wat je voelt. Maar je kunt er bijvoorbeeld ook voor kiezen om je gevoel te verwoorden in een gedicht, of om een troostende brief aan jezelf te schrijven. Een brief gericht aan de persoon die je verloren bent kan ook helpend zijn.

5. Ontwikkel je eigen ritueel. Herdenkingsrituelen en afscheidsrituelen hoeven niet alleen in culturele groepen en religies een rol te spelen in het rouwproces, jij kunt ook op zoek gaan naar rituelen die bij jouw passen. Misschien vind je het fijn om een plek in te richten waar je kunt herdenken, bijvoorbeeld met een foto en kaarsje. Misschien past het beter bij jou om een sieraad te (laten) maken, een doos met herinneringen te vullen of wellicht een tattoo te laten zetten. Soms is het fijn om anderen hierin te betrekken, door bijvoorbeeld een bijeenkomst te organiseren. Alles is mogelijk.

6. Zorg voor ritme in je dagen. Probeer je dagelijkse ritme op te pakken en/of vol te houden door rond dezelfde tijd uit bed te komen en naar bed te gaan. Probeer je dagen ook, als dat mogelijk is, invulling te geven met activiteiten die je voorheen ook deed. Ga regelmatig naar buiten en zorg voor voldoende beweging.

7. Gun jezelf rust en ontspanning. Rouwen kost ontzettend veel energie. Niet gek dus als je veel last hebt van vermoeidheid. Zorg dan ook voor voldoende rust en ontspanning. Geef jezelf de tijd en de ruimte.

8. Ga op zoek naar fijne afleiding. Hoewel het goed is om je emoties toe te laten, is afleiding soms ook gewoon heel fijn. Ga wandelen of sporten, pak een (onontdekte) hobby op, ga op pad of klets over welk onderwerp dan ook. Even die zinnen verzetten.

9. Lees, luister en kijk. Soms is het een zoektocht naar wat jou kan helpen in het rouwproces. Gelukkig hoef je het wiel niet helemaal zelf uit te vinden, want iedereen krijgt in zijn of haar leven te maken met verlies. Soms kan het helpend zijn om boeken en artikelen te lezen, een podcast te luisteren of films en tv-programma’s te kijken over rouw. Het delen van ervaringen en herkenning vinden bij anderen kan ook helpend en helend zijn.

10. Zoek contact met lotgenoten. Die herkenning kan je trouwens ook vinden bij lotgenoten. Ken je iemand die hetzelfde heeft meegemaakt? Vraag naar zijn of haar ervaringen. Maar mocht je niemand kennen in jouw omgeving met vergelijkbare ervaringen, dan bestaan er ook veel lotgenotencontactgroepen. Zoek elkaar op, want herkenning en erkenning van dat wat je doormaakt, kan soms heel fijn zijn.