Op zoek naar een psycholoog? Dat is zo makkelijk nog niet. De titels ‘psycholoog’ en ‘therapeut’ zijn verzamelnamen voor hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg, maar ze zijn er in verschillende vormen en specialisaties: basispsycholoog, GZ-psycholoog, klinisch psycholoog of psychotherapeut. Daarnaast heb je bovendien ook nog de psychiater. Maar wat houden die functies eigenlijk allemaal in? In de reeks artikelen genaamd ‘De Behandelaar’ leggen we je uit hoe het precies zit. Deze week vertellen we alles over de psychiater.
Basispsycholoog
Basispsycholoog ben je als je een bachelor en master Psychologie aan de universiteit hebt afgerond. Als basispsycholoog mag je onder supervisie behandelingen en diagnostisch onderzoek uitvoeren. Een basispsycholoog mag echter niet zelfstandig diagnoses stellen. Om de kwaliteit van de zorg door deze psychologen te waarborgen, wordt er altijd overlegd tussen basispsychologen en hoger opgeleide behandelaren zoals GZ-psychologen, klinisch psychologen, psychotherapeuten en psychiaters. De eindverantwoordelijkheid van de behandeling ligt altijd bij hen, ook als deze wordt uitgevoerd door de basispsycholoog.
Lees hier meer over de basispsycholoog.
Is ‘psycholoog’ een beschermd beroep?
‘Psycholoog’ is geen beschermde titel: iedereen kan zichzelf psycholoog noemen. Je kunt wel laten zien dat je in het bezit bent van diploma’s en werkervaringen door je te laten registreren in een register.
In welk register je kunt inschrijven is afhankelijk van de diploma’s die je in je bezit hebt, de mate van werkervaring en/of de trainingen die je hebt gevolgd. Registreren kan bijvoorbeeld bij het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) of de Vereniging van Gedrags- en Cognitieve Therapieën (vGCT). GZ-psychologen, klinisch psychologen, psychotherapeuten en psychiaters moeten zich bovendien ook laten registreren in het BIG-register en AGB-register. Voor een basispsycholoog is dat niet mogelijk.
Een belangrijk verschil tussen een psycholoog en een psychiater is dat de psychiater als enige in de GGZ medicamenteuze behandeling mag geven.
GZ-psycholoog
GZ-psycholoog is een afkorting voor gezondheidszorgpsycholoog. GZ-psycholoog word je als je de universitaire bachelor en master Psychologie hebt afgerond en daarna nog een zogenaamde postmaster-opleiding hebt gevolgd. Deze opleiding duurt twee jaar en bestaat uit het opdoen van praktijkervaring (vier dagen per week) en cursus (een dag per week). Tijdens deze opleiding verdiep je je nog verder in de zorg die wordt geboden in de GGZ. Een GZ-psycholoog mag zelfstandig diagnoses stellen, diagnostisch onderzoek uitvoeren en interpreteren en behandeling uitvoeren.
Lees hier meer over de GZ-psycholoog.
.
Klinisch psycholoog
Klinisch psycholoog is een specialistisch beroep in de geestelijke gezondheidszorg. Dit word je als je de GZ-opleiding hebt afgerond en daarna nog een vierjarige specialisatieopleiding hebt gevolgd. Je bent dan opgeleid om complexe problemen te behandelen, diagnoses te stellen en je kunt dit geheel zelfstandig doen. Klinische psychologen zijn daarnaast ook opgeleid tot het uitvoeren van andere taken binnen de GGZ, zoals wetenschappelijk onderzoek coördineren, managementtaken uitvoeren, leidinggeven of zorgprogramma’s verbeteren. Ze mogen ook lesgeven of andere behandelaren superviseren.
Lees hier meer over de klinisch psycholoog.
Psychotherapeut
De psychotherapeut is een behandelaar die uitgebreid geschoold is op het gebied van psychotherapeutische behandeling. Een psychotherapeut gebruikt de relatie tussen zichzelf en de patiënt om inzicht te krijgen in waar de patiënt in het dagelijks leven tegenaan loopt.
Een psychotherapeut werkt veel met patiënten met complexe problemen. Vaak zijn dit patiënten die vastlopen door structurele problemen en/of waarbij een voorgaande behandeling niet genoeg heeft geholpen om de klachten te verminderen. Je kunt een opleiding tot psychotherapeut doen wanneer je een universitaire master psychologie hebt afgerond, maar de meeste mensen die de opleiding beginnen hebben ook een opleiding tot GZ-psycholoog gevolgd. Met al deze diploma’s op zak, mag je zelfstandig behandeling uitvoeren en diagnoses stellen.
Lees hier meer over de psychotherapeut.
Psychiater
Een psychiater is een medisch specialist die werkzaam is in de geestelijke gezondheidszorg. De psychiater is gespecialiseerd in het behandelen en diagnosticeren van complexe problematiek. Dit doet hij door middel van psychotherapeutische behandeling, maar ook door het voorschrijven van medicatie. Een psychiater is namelijk een arts en mag daarom als enige behandelaar in dit rijtje ook medicamenteuze behandeling geven. De psychiater is opgeleid om te kijken naar de algehele gezondheid van de patiënt: dus fysiek, mentaal en de samenhang hiertussen. Een psychiater heeft een studie geneeskunde afgerond en heeft zich vervolgens verder gespecialiseerd tot psychiater.
Lees hier meer over de psychiater.
Wat is het verschil tussen een psycholoog en een psychiater?
Zoals je ziet: psychologen zijn er in verschillende soorten en maten. Het verschil zit hem vooral in de soort opleiding die is afgerond. Afhankelijk hiervan heeft elke psycholoog zijn eigen expertise en niveau van zelfstandigheid.
Het grote verschil met een psychiater is dat hij als enige behandelaar in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) naast therapeutische behandeling ook medicamenteuze behandeling mag geven. Dit komt omdat de psychiater geneeskunde heeft gestudeerd voordat hij zich verder is gaan verdiepen in de GGZ, terwijl een psycholoog als vooropleiding psychologie heeft gedaan. Een psychiater is hierdoor als enige bevoegd om medicatie voor te schrijven.
